- Terug naar artikel overzicht

Aandacht voor apostelen

(1) APOSTELEN AAN HET PLAFOND Waar vindt men nu apostelen aan het plafond? We herinneren ons misschien apostelbeelden langs de wanden van een kerk, maar toch niet aan het plafond? En toch- wie in Zutphen woont is er dichterbij dan je denkt. Je hoeft maar naar de oude Walburgiskerk te gaan. Stap de Credokapel binnen , leg het hoofd in de nek om naar het plafond te kijken en daar zie je hoog boven je de 12 apostelen afgebeeld. Zutphen beschikt over een heel bijzondere plafondschildering! Je kunt in die Credokapel er eens over nadenken waar de apostelen eigenlijk zijn vandaag. Niet meer op aarde. En daarmee is het voor protestanten vaak ook gezegd. Wat blijft zijn een paar brieven van apostelen op dundrukpapier in je bijbeltje. Maar het zijn wel brieven van levenden! Zij leven allemaal bij God daarboven. Ze zijn na hun (martelaars)dood opgenomen in de heerlijkheid van Christus. We mogen er bij stilstaan wanneer we naar apostelen aan het plafond kijken: ze zijn daar boven ons, levend en wel! Boven ons: dat lijkt ver weg. Maar de apostelen hebben ons wel iets te zeggen. In de Zutphense Credokapel hebben die 12 apostelen allemaal een soort banner bij zich. Een banner met een korte tekst. Twaalf teksten dus. Samen vormen ze de apostolische geloofsbelijdenis die elke zondagmiddag in gereformeerde erediensten wordt gelezen of gezongen. De twaalf artikelen van het geloof zijn al heel oud. Deze twaalf zinnen vatten kernachtig samen wat de apostelen bewoog, wat zij leerden. Het is een oude gedachte dat iedere apostel één zin zou hebben opgegeven voor deze twaalf artikelen. Historisch is dit niet juist. Toch is het wel een mooie gedachte: twaalf zielen, één belijdenis! Het plafond in Zutphen heeft ons iets te zeggen in deze weken waarin we met de catechismus (zondagen 9-22) de twaalf artikelen bespreken. We mogen het geloof belijden dat ons verbindt met de heiligen daarboven: naar hen zijn wij op weg. En we mogen een geloof belijden dat de eenparige belijdenis was van alle twaalf apostelen van onze Heiland. Een dak boven ons hoofd! Voor jongeren. Welke woorden staan in de Zutphense Credokapel op de banner van de apostel Thomas? Je kunt gaan kijken, maar het is slecht te lezen vanaf de grond. Makkelijker is de volgende site: http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/07/15/07-15-0040-Apostelen(Uiteengaan-van-de_Twaalf-)_0.php?JPG=5 (2) APOSTELEN ONDER JE VOETEN Het lijkt wat oneerbiedig: apostelen onder je voeten. Alsof je er bovenop zou staan. Alsof ze een voetstuk waren waar wij op kunnen plaatsnemen. Daar zijn apostelen toch te goed voor! Onder je voeten heb je funderingen. Je huis staat op fundamenten. Je ziet ze niet eens: ze zitten onder de grond. En ze geven stevigheid aan huis en kantoor. Maar dat is nu juist wat apostelen ook doen. Ze vormen de fundering voor de christelijke kerk. De vloer waarop je kunt bouwen. Die fundering geeft stevigheid en houvast. We beleven vandaag een tijd die niet erg nadenkt over fundering: de actualiteit van de laatste verbouwing en modernisering krijgt meer aandacht. Toch is het ook vandaag belangrijk om er zeker van te zijn dat je vaste grond onder de voeten hebt. Dat je je leven en de kerk aardbevingsbestendig bouwt, zoals de wijze man die zijn huis fundeerde op de rots. Laat nu Petrus ook Rots zijn genoemd door Jezus! Christus noemt deze leerling de Rots waarop Hij zijn gemeente wil bouwen (Matteüs 16:18 Rots = Petra). Wanneer je vandaag authentiek christen of kerk wilt zijn, is de eerste voorwaarde dat je bouwt op deze Rots en je houdt aan wat Petrus ons heeft geleerd in zijn redevoeringen (Handelingen) en in zijn brieven. Zijn woord is wet! Later lezen we dat alle apostelen en profeten samen het fundament zijn voor alle gelovigen (Efeziërs 2:20). Voordat je aan bouwen en groeien toe bent, moet je er dus voor zorgen dat je apostelen onder je voeten hebt. Dat vraagt respect voor hun geschriften. En het vraagt om zorgvuldig en eerbiedig Bijbellezen. Het heeft geen zin om je te laten meeslepen door enthousiasme en bevlogenheid wanneer je niet allereerst je fundament in ere houdt. Het belijden van de twaalf artikelen (de apostolische geloofsbelijdenis) helpt ons daarbij. Jammer genoeg zijn er heel wat geloofsgemeenschappen waar deze twaalf artikelen niet zo bekend meer zijn. Toen ik daar op een cursus in Suriname eens over sprak, reageerde een voorganger uit zo'n geloofsgemeente verrast. Hij zag hoe funderend zo'n belijdenis kan zijn. En voortvarend besloot hij die voortaan in zijn gemeente te gaan voorlezen: ,,Want voordat ik erover kan preken, moeten de mensen eerst zelf die belijdenis kennen en liefhebben!'' In het kerkelijk onderwijs door de eeuwen heen is de apostolische geloofsbelijdenis dan ook één van de drie onderdelen geweest, naast de Tien Geboden en het Onze Vader. Onze Heidelbergse Catechismus heeft wel wat extra zondagen, maar verreweg het grootste deel is aan deze drie onderdelen gewijd: Geloof (9-22), Gebod (32-44) en Gebed (45-52). Is onze huidige christenheid ook evenwichtig gebaseerd op deze drie zuilen? En hebben we vandaag ook allemaal de apostelen onder onze voeten? Je kunt het ook anders zeggen: ,,Draag je het evangelie als sandalen aan je voeten, deze week?'' (lees Efeziërs 6:15). Voor jongeren: 1. Op welke bladzijde van het Gereformeerd Kerkboek vind je de Apostolische Geloofsbelijdenis? 2. En wat vind je op de bladzijden 485, 697 en 699? 3. Op bladzijde 806 begint ook een uitleg van de Apostolische Geloofsbelijdenis: wat is dit Kort Begrip (kijk op bladzijde 801)? * (3) APOSTELEN IN ERE De apostolische geloofsbelijdenis is al heel oud. Zij stamt uit het einde van de eerste eeuw of uit het begin van de tweede eeuw. Het is de basisbelijdenis voor de hele christenheid, niet alleen in het Westen maar ook in het Oosten. Een basis is een uitgangspunt. Zo vormen de 12 artikelen een uitgangspunt voor geloof en belijden. Zij zeggen niet alles, maar zijn wel het startpakket. Er is méér te belijden over onze God en al zijn daden, maar in ieder geval moeten we beginnen met wat in de Apostolische Geloofsbelijdenis staat. Niet voor niets wordt ook bij elke doop aan de ouders gevraagd of zij instemmen met dit geloof dat in de kerk alhier wordt geleerd. De opvoeding begint met de zekerheid van het apostolisch geloof. In de vierde eeuw is een iets langere belijdenis geformuleerd. Dat is de zogenaamde Geloofsbelijdenis van Nicea. Hier en daar is die belijdenis iets uitvoeriger, maar je kunt duidelijk zien dat alles van de twaalf artikelen erin is opgenomen. De kerk is wel méér gaan belijden, maar nooit mínder. De grotere uitvoerigheid van de latere belijdenissen is een gevolg van later opgekomen dwalingen en bestrijding. De Apostolische Geloofsbelijdenis moest met steeds meer woorden tegen steeds meer aanvallen worden verdedigd. En zo krijg je later belijdenissen met wel 37 artikelen die allemaal veel langer zijn (onze Nederlandse Geloofsbelijdenis) of een belijdenis met wel 52 zondagen (onze Heidelbergse Catechismus). Dit betekent niet dat het geloof steeds uitgebreider is geworden, maar wel dat je steeds meer woorden nodig hebt om te voorkomen dat de Twaalf Artikelen vanwege hun kortheid onderuit worden gehaald. Een vesting in oorlogstijd heeft nu eenmaal meer muren en torens dan een dorp in vredestijd. Tegenover dit vasthouden aan wat ons is overgeleverd door de apostelen staat een manier van belijden die zijn uitgangspunt neemt in de (moderne) mens en zijn gevoelens en zijn behoeften en zijn meningen. Om een voorbeeld te noemen: in de Remonstrantse gemeenten mag iedereen bij zijn of haar geloofsbelijdenis zelf opschrijven wat hij of zij wel en niet gelooft. De remonstrantse hoogleraar Meijering schreef in het ND: ,,Iedere tijd belijdt wat in eigen tijd relevant is''. Niet het fundament van de apostelen bepaalt de maten, maar het levensgevoel van de moderne gelovige. Daar hangt het vanaf of iets belangrijk wordt gevonden in een bepaalde tijd. Zo kan de geboorte van Jezus uit de maagd Maria voor onze tijd minder belangrijk lijken. In dit jaar 2010 zal een soort nationale synode worden gehouden. Daarvoor is ook een nieuwe belijdenis opgesteld, een Credo. Het lijkt in vorm erg op de 12 artikelen. Maar daardoor valt ook extra op dat er grote verschillen zijn. Terwijl de Geloofsbelijdenis van Nicea de 12 artikelen overneemt en uitbreidt, zien we in het Credo dat stukken van de 12 artikelen worden weggelaten. Het lijkt zo mooi: een nieuw, samenbindend Credo voor alle protestanten. En het zou ook mooi zijn, wanneer daarin voluit het apostolische geloof werd gehandhaafd en beleden. Juist in deze tijd die vanwege de evolutie niet meer in Gods almacht gelooft. En juist in een omgeving waarin het wonder van de ontvangenis uit de Heilige Geest wordt ontkend. En dan in een cultuur die van lichamelijke opstanding niets wil weten. En in een christenheid die meer bezig is met een maakbare sociale omgeving dan met de vergeving van de zonden en het komend oordeel. Wat een geweldig getuigenis zou er vanuit gaan wanneer alle protestanten weer eenparig de Apostolische Geloofsbelijdenis zouden uitdragen in het Nederland van de 21ste eeuw. Om dit te bereiken zal geen nieuw Credo nodig zijn, waarin juist veel van de 12 artikelen wordt weggelaten. Nodig zal alleen zijn dat wij allemaal als protestanten weer ernst maken met de breedte en de diepte van de wonderen Gods, verkondigd door apostelen en beleden in de 12 artikelen, Nicea en de Heidelbergse Catechismus. Dan hebben we Nederland iets te zeggen. In naam van apostelen, in heerlijkheid opgenomen, fundament voor de wereldkerk. * Voor jongeren: Hieronder vind je de belijdenis van Nicea. Markeer eens met een markeerstift de woorden en zinnen die ook al in de apostolische geloofsbelijdenis staan (die elke zondagmiddag wordt gelezen, zie Gereformeerd Kerkboek p. 555). Kijk dan eens wat er aan nieuwe woorden of zinnetjes bij is gekomen in de belijdenis van Nicea. Zijn dat andere onderwerpen of alleen maar verdere uitwerking van wat al in de apostolische geloofsbelijdenis stond? NICEA Wij geloven in één God, de almachtige Vader, Schepper van de hemel en de aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen. En in één Here Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen, God uit God, Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God; geboren, niet geschapen, één van wezen met de Vader; door Hem zijn alle dingen geworden. Ter wille van ons mensen en van ons behoud is Hij neergedaald uit de hemel en vlees geworden door de Heilige Geest uit de maagd Maria en is een mens geworden. Hij is ook voor ons gekruisigd onder Pontius Pilatus, heeft geleden, is begraven. Op de derde dag is Hij opgestaan overeenkomstig de Schriften. Hij is opgevaren naar de hemel, zit aan de rechterhand van de Vader en zal in heerlijkheid weerkomen om te oordelen de levenden en de doden. En zijn rijk zal geen einde hebben. En in de Heilige Geest, die Here is en levend maakt, die van de Vader en de Zoon uitgaat, die samen met de Vader en de Zoon aanbeden en verheerlijkt wordt, die gesproken heeft door de profeten. En een heilige, algemene en apostolische kerk. Wij belijden een doop tot vergeving van de zonden. Wij verwachten de opstanding van de doden en het leven van de komende eeuw. Amen.

- Terug naar artikel overzicht