- Download preek als PDF bestand
  - Download liturgie als PDF bestand
  - Download PowerPoint presentatie
 
Terug naar menu


Tips voor de (voor)lezer.

ALGEMEEN
1. Lees als preeklezer vooraf het menu Informatie over Contact, Tekstkeuze e.a.

2. De cijfers tussen [ ] in de tekst, zijn alleen van belang wanneer men gebruik maakt van beamer-ondersteuning. Lees in dat geval als verzorger van de beamer vooraf in het menu Informatie : ,,De powerpoint presentatie''.


Liturgie.

Morgendienst

Votum, Zegengroet, Amen
Zingen: Psalm 32:1 (Zondenvergeving: wat een geluk!)
Wet van de HERE
Zingen: Psalm 32:5 (Een poort om tot God te komen!)
Gebed voor de eredienst
Schriftlezing: Psalm 51 (Een gebed van een gevallen gelovige)
Zingen: Psalm Psalm 103:1,3,4,5 (Hij is een God van liefde en genade)
Tekstlezing: HC Zondag 51
Preek over HC Zondag 51 (de vijfde bede)
Zingen: GK-2006 Lied 157 (Heer, ontferm U over ons die schuldig voor U staan)
Dienst van de gebeden
Collecte
Zingen: GK-2006 Lied 134:1,3,6 (Houd ons gemoed voor U bereid)
Zegen, Amen.


Middagdienst

Votum, Zegengroet, Amen
Zingen: Psalm 32:1 (Zondenvergeving: wat een geluk!)
Gebed voor de eredienst
Schriftlezing: Psalm 51 (Een gebed van een gevallen gelovige)
Zingen: Psalm Psalm 103:1,3,4,5 (Hij is een God van liefde en genade)
Tekstlezing: HC Zondag 51
Preek over HC Zondag 51 (de vijfde bede)
Zingen: GK-2006 Lied 157 (Heer, ontferm U over ons die schuldig voor U staan)
Dienst van de gebeden
Geloofsbelijdenis
Zingen: Psalm 106:1 (De Heer die met zijn liefde ons ontmoet)
Collecte
Zingen: GK-2006 Lied 134:1,3,6 (Houd ons gemoed voor U bereid)
Zegen, Amen.


Preek over: Zondag 51

Wilt u voorlezing van deze preek in uw gemeente even melden via contact@vanbruggenpreken.nl?
______________________________




[1]


VRAAG OM VERGEVING


Broodnodig!



Gemeente van onze Here Jezus Christus,

In het tweede deel van het Onze Vader vinden we drie vragen. De eerste ging over ons dagelijks brood, ons dagrantsoen op de weg naar het hemelrijk. De tweede vraag is een gebed om vergeving. Zo´n vraag om genade hoort bij ons bidden. Het is een vraag die we allemaal moeten leren stellen aan God: ,,En vergeef ons onze schulden´´. [2]

Onze Heiland heeft dit gebed niet speciaal ingeprent aan de goddelozen. Hij heeft niet alleen de hoeren en de tollenaars en de moordenaar aan het kruis leren vragen om vergeving. Zo zien de mensen het nog wel eens. Alsof deze bede alleen aan de orde komt bij bijzondere gelegenheden. Een gebed voor wie diep viel. Maar het is ook een gebed voor de apostelen, die alles hebben achtergelaten om Jezus te volgen. En het is dus ook een bede voor u die in de kerk van Christus dienaren van God wilt zijn. Schuif maar aan bij de moordenaar aan het kruis en bij de tollenaar Zacheüs en bij de vrouw op overspel betrapt en zeg het maar samen met hen: ,,Onze Vader die in de hemelen woont, vergeef ons onze schulden´´.

Het is zelfs allereerst een gebed voor volgelingen. Zij moeten daarin een voorbeeld geven aan de wereld om hen heen. Wanneer wij het licht van de wereld en het zout van de aarde mogen worden, moeten we in ieder geval goed leren bidden om vergeving van onze zonden. Dat hoort erbij wanneer je zoutend zout wilt worden voor de wereld om je heen.

*

Het volk van Jezus Christus is immers geen volmaakt volk. De wereld wordt wel genodigd tot een volmaakte Heiland, maar niet tot een volmaakte kerk. De gemeente van God sleept nog altijd vele zonden met zich mee.[3]

In de wereld zijn die zonden vaak heel goed te zien. Haat en overspel, moord en diefstal. Zulke zonden zijn zichtbaar genoeg op aarde. En vaak kijken we er met afgrijzen naar.

Die afkeer van de zonden is heel goed. Als we maar niet denken dat die afgrijselijke dingen alleen buiten de kerk voorkomen. Ze zijn onder Gods volk vaak iets minder goed zichtbaar, omdat ze er vaak worden verheimelijkt. We weten eigenlijk te goed dat het niet kan. En dan gaan we er over liegen en het verbergen. Maar daarom is het er wel en soms komt het schokkend aan het daglicht. Dan zeggen anderen: ,,Had je zoiets nou verwacht onder christenen?´´ Maar dat is een domme opmerking. Wanneer je leert bidden om vergeving van schulden, mag je er dus op rekenen dat ook Gods kinderen nog tot veel kwaad in staat zijn. Anders zouden we dit toch niet bidden!

Gelukkig, er kan veel goeds worden gezegd van de christenen. Gods Geest leert ons geloven en oefent ons in veel goede werken. Er is veel om voor te danken, wanneer we denken aan de medegelovigen. Toch sluit dit het gebed om vergeving niet uit. Want de Geest worstelt met onze oude mens, onze zondige natuur. En wat is er eigenlijk erger? Zondigen terwijl je nooit met Gods Geest in aanraking kwam of zondigen terwijl je zoveel goeds al hebt ontvangen van de Geest? We moeten niet vergeten dat onze zonden als kinderen van God juist ernstiger zijn: wij bedroeven daarmee de Geest die in ons woont.

Laten we daarom als christenen niet zeggen: ,,Ach, niemand is volmaakt´´ of ,,Aan iedereen mankeert wel iets´´. Dat is wel waar, maar het is helemaal geen excuus. Wanneer de Geest in je hart woont, kun je grote dingen doen. En wat is het verdrietig wanneer je dan juist het omgekeerde doet van wat Hij wil.

Stel je voor: een kind krijgt van zijn ouders een mooie fiets en gaat er zo slordig mee om dat de fiets binnen de kortste keren beschadigd is. En stel je voor dat het kind dan zou zeggen ,,Anderen hebben wel fietsen die nog méér beschadigd zijn´´. Zouden die ouders dat leuk vinden? Is dat dankbaarheid voor wat je kreeg?

*

Dit voorbeeld brengt ons bij het woord `schulden´. Het woord `schuld´ geeft aan dat je iets verplicht was. Schuld is er alleen wanneer je eerst iets gekregen hebt. Je hebt iets geleend. Je bent het verschuldigd. Of je hebt iets gekocht en nog niet betaald: je bouwt schuld op. Wanneer je nooit iets krijgt en nooit iets koopt, heb je ook geen schuld.[4]

En nu hebben we zoveel ontvangen. Genade voor genade. We zijn weer vertrouwd gemaakt met onze Schepper die we vergeten waren. We krijgen weer vrede bij God door Jezus Christus, terwijl de schuld geheel bij ons lag. Gods Geest leert ons geloven en zingen en belijden, geeft ons troost in verdriet en wijsheid om te leven. Wat voor liefde heeft de Vader ons wel niet gegeven, dat we kinderen van God heten en het ook werkelijk zijn!

Wanneer je tegen deze stroom van goedheid ingaat en wanneer je daar niets mee doet, dan sta je schuldig. Wanneer de zon de bloemen bestraalt, moeten ze wel opengaan. En wanneer Gods licht ons gaat bestralen, moeten we wel opleven in vreugde en heiliging.

Maar wat is nu ,,de slechtheid die altijd nog in ons is´´ (antwoord 126)? Die slechtheid is dat wij deze toewijding aan God helemaal niet vanzelfsprekend vinden. We moeten ons er vaak toe zetten. En hoe vaak hoor je Gods kinderen niet zeggen, dat ze al genoeg voor de kerk of voor God doen en dat ze ook aan zichzelf moeten denken. Alsof wij niet juist het best aan onze trekken komen wanneer God alles is in ons. Maar hoe vaak wordt er niet beknibbeld op de kerkgang, op de vrijwillige bijdragen, op de collecten, op het bijbellezen. We zijn dan als bloemen die zich sluiten voor het zonlicht.

,,De slechtheid die altijd nog in ons is´´ kan ook andersom blijken. Dan prijzen we onszelf voor goede werken. We tellen op hoeveel we al deden voor God. Is dat niet bijzonder? Maar waarom zou het bijzonder zijn? Jezus zegt: ,,Als je alles gedaan hebt wat je moest doen, zeg dan dat je maar een onnutte slaaf bent´´. Van een mens als schepping van God mogen de goede dingen toch verwácht worden? Dat is toch niet iets extra´s?

We zullen het woord `schuld´ weer beter moeten leren. Het goede dat ik mag doen, is niet meer dan revalidatie van een gevallene. En het kwade dat ik nog doe, is alleen maar tegenwerken van de revalidatie.

Wanneer je God leert erkennen, leer je het woord schuld ook gebruiken. Want het woord schuld komt pas over je lippen wanneer je je gaat schamen. Dan wordt onze bede: ,,Onze Vader die in de hemelen woont, we schamen ons diep voor U: vergeef ons die schulden!´´

*

Dat is een gebed voor ons allemaal samen. Het zijn onze schulden. Dus ook mijn schulden. Maar mijn schulden zijn verbonden aan onze schulden. Hoe vaak zijn ruzie of ontrouw of oneerlijkheid niet iets waar we samen schuldig in worden. De één geeft aanleiding, de ander zondigt. De één daagt uit, de ander struikelt. De één geeft het voorbeeld, de ander volgt. De één laat na om te waarschuwen, de ander valt.[5]

Afvalligheid van kinderen kan te maken hebben met uithuizigheid van ouders, of nalatigheid in het onderwijzen en vermanen, of in het altijd kritisch spreken over de kerk en de gemeenteleden en de ambtsdragers. We kunnen die schulden niet op elkaar afwentelen. Ieder is verantwoordelijk voor eigen gedrag, ook de jongere. Maar er is wel een vervlechting in schulden waardoor we niet zo gemakkelijk met de vinger kunnen wijzen. De wijsvinger moet achterwege blijven: samen met de andere vingers moet die wijsvinger zich voegen in gevouwen handen met een bede om vergeving van onze schulden.

Dit betekent ook dat we in ons bidden om vergeving de ander niet moeten vergeten. Hoe goed is het om niet alleen voor jezelf maar ook voor de ander een beroep te doen op Gods genade. ,,Vader, vergeef het hun: zij weten niet wat ze doen´´. Wanneer je zo goed kunt vertellen wat er aan die ander ontbreekt, bid je dan ook heel veel om vergeving van schulden voor die ander?

*

Laten we veel bidden om vergeving van onze schulden: het is toch prachtig dat er een deur openstaat voor dit gebed? Er zijn op aarde hardvochtige mensen bij wie je niet hoeft aan te komen met een vraag om kwijtschelding van schulden. Ze zien je komen! Betalen zul je! En zou het zo vreemd zijn, wanneer de Here God zijn deur ook gesloten hield voor zulke bedel-gebeden? Maar het omgekeerde is het geval. De deur van het Vaderhuis staat wijd open voor de verloren zoon: kom maar terug en zeg het maar vrijuit en zonder angst ,,Vader, ik heb gezondigd tegen U!´´[6]

Het is een groot wonder dat wij als niet aantrekkelijke en schuldige mensen met zo´n gebed bij God mogen komen. Dat we niet als onreine melaatsen van verre hoeven te blijven staan. Het is een wonder omdat heiligheid zich niet verdraagt met gemeenheid, verraad, oneerlijkheid, vuilheid. Dit wonder is alleen mogelijk door Jezus Christus onze Heiland. Hij opende met zijn offer de toegang tot het Vaderhart. Hij gaat ons voor en neemt ons bij de hand. En Hij zegt het ons voor wat we moeten zeggen wanneer we bij zijn Vader komen: ,,Onze Vader in de hemel, vergeef ons onze schulden´´.

Wanneer Jezus ons leert om dit te durven zeggen, is er dus ook echt vergeving bij God. Jezus laat ons niet tegen een dichte deur opbotsen. Er is echte kwijtschelding van mijn schuld mogelijk bij God, die ik beledigde, vergat en bedroefde. Die vergeving zal als zalfolie over je hoofd vloeien en als een licht over je opgaan.

Zonder vergeving en genade kunnen wij niet leven. Dan verdort ons geloof en onze blijdschap verschraalt. Maar de warme gloed van aanvaarding en gunst verwarmt ons hart en herstelt ons weer als kinderen. We komen weer thuis.

Er zijn wel mensen geweest die de vergeving beschouwden als iets dat al in orde is. We zouden dan alleen bidden om de bewustwording van de vergeving. Die theorie is vandaag niet zo bekend. Maar de praktijk die erbij hoort, is wijd verbreid. Veel christenen denken dat ze toch wel genade ontvangen, of ze nu erg berouw hebben of niet. En dat ze toch wel Gods kinderen zijn, of ze nu erg hartstochtelijk om vergeving bidden of niet. Eigenlijk zit het wel goed met ons, denken we dan. En dan wordt de bede om vergeving een formaliteit, een handeling die er wel bij hoort, maar die niet zo beslissend meer is.

Dit nu is een verschrikkelijke vergissing. De psalmist zegt dat hij uitdroogde toen hij zijn zonden verzweeg. En Simon Petrus weent bitter wanneer hij zich realiseert dat hij de Meester driemaal heeft verloochend. De zonden zijn voor een christen werkelijke lasten. En je moet er naar leren verlangen om van die last bevrijd te worden. Het mag je benauwd worden voor God en wat is het dan een vreugde dat Hij je benepen vraag om genade wil verhoren.

Kent u ook die persoonlijke omgang met de HERE? Weet u, broeders en zusters, de ervaring van schuld, de benauwdheid ervan, en de opluchting van het belijden en van de vergeving? Wanneer je niet tilt aan je schuld, zul je ook niet opveren van de genade. Besef hoe groot het wonder is dat er voor u en voor mij – ondanks alles – nog een deur is waardoor we naar binnen kunnen gaan. Om dan in het voorportaal te knielen, te zuchten, en opgericht te worden als door een wonder.

Het is een diepe ervaring wanneer je mag leven met de bede: ,,Vader, wilt u me alstublieft ook deze keer vergeven?!´´ Dan weet je hoe je in de ruimte gesteld kunt worden door het gebed, omdat je de innerlijke zekerheid hebt dat God om Jezus het ongelooflijke wil doen: een melaatse reinigen, een verdorvene vergeven, een teleurstellende gelovige oprichten.

Alleen wanneer je deze Jordaan van het gebed oversteekt, is er de overkant van vergeving. Wees dan niet traag of gemakkelijk met deze bede. Zij is de hartslag van uw zondebesef en van uw geloofsvertrouwen. En God wil die hartslag horen. Hij wil een verbroken en verslagen gemoed zien: dan vergeeft Hij graag. Want dat is tot eer van onze Heiland.

U kunt geen christen blijven zonder dat er een waarachtig schuldgebed in u woont. De Heilige Geest wil u dat leren. Ook Hij zelf bidt in ons met onuitsprekelijke verzuchtingen. Zo ziet de Vader dat u geen vreemde bent, maar een kind. Wedergeboren door zijn Geest.

*

Maar wat is het soms moeilijk om ons innerlijk te peilen. Vaak bedriegen we onszelf. We zijn verzekerd: met ons is het goed, wij geloven, wij weten van genade. Maar is het ook echt zo? Of zijn wij oppervlakkig en zelfvoldaan?

Om hier jezelf te leren kennen, is er een test. Ingebouwd in deze bede. De test of ook wij vergeven allen die ons iets schuldig zijn. Dat is een proef op de som.[8]

Het is niet zo dat God vergeeft ómdat wij vergeven. Het gaat om een test. Hoe nederig bid je voor je eigen vergeving? Of ben je zo nederig niet als je lijkt? Ga maar eens na hoe je eigen houding is tegen anderen.

Jezus heeft daarover een keer een voorbeeldverhaal verteld.
Het is een verhaal over een grandioze schuldvergeving. Een koning schold een dienaar het astronomische bedrag van 10.000 talent kwijt. Maar daarna is die geluksvogel niet bereid om aan een mededienaar een klein bedrag van 100 denarie kwijt te schelden. Wanneer de koning dit hoort, wordt hij woedend en de hardvochtige schuldeiser wordt alsnog gevangen gezet totdat hij zijn eigen schuld alsnog betaalt. Zijn gebrek aan medelijden haalt een streep door de grootse kwijtschelding (Matteüs 18,23-35). En zo is het nu ook in het hemelrijk, zegt Jezus: ,,Zo zal mijn hemelse Vader ook ieder van jullie behandelen die zijn broeder of zuster niet van harte vergeeft´´.

Wij vinden de reactie van die éne man afschuwelijk. Maar beseffen we wel dat wij zelf die man kunnen zijn?

Hoe vaak gebeurt het niet dat wij in families of in de kerk eindeloze ruzies meemaken tussen familieleden en tussen broeders en/of zusters. Verwijten over en weer. En er is geen denken aan dat wij dit zomaar laten zitten. Er zal recht gedaan worden! Daar helpt geen dominee of ouderling aan. Wij staan op het recht!

Bedenken wij dan wel eens dat wij voor God nog irriterender zijn dan die zus of broeder? Denkt u van niet? Denkt u dat u voor God een stuk aantrekkelijker bent dan die akelige, afschuwelijke broeder? Maar dan hebt u nog helemaal niet door wie uzelf bent en hoeveel aan u vergeven moet worden. In werkelijkheid zou u met Paulus moeten zeggen: ,,De ergste zondaar, dat ben ík, niet zij, niet hij´´. Wanneer dat echt in je leeft, word je heel wat milder en vergevingsgezinder tegen je naaste.

Betekent dit nu dat je zomaar alles kunt vergeven en vergeten wat je ooit is aangedaan? Soms zijn mensen al jong heel erg beschadigd door anderen, soms heel dichtbij. Soms hebben mannen of vrouwen elkaar diep onrecht aangedaan. Moeten we als christenen daar licht aan tillen en zeggen dat we dat zomaar vergeven? Ik denk het niet. Moet u nog maar eens terugdenken aan die gelijkenis. Waarom is de Here Jezus zo streng voor die knecht die zijn medeslaaf niet wil vergeven? Omdat het een betrekkelijk kleine schuld is en omdat die medeknecht smeekt om vergeving. We moeten dus wel beginnen bij het begin. Is het werkelijk zo dat die man of vrouw zich voor u neerwerpt en u smeekt om vergeving? Is uw schuldenaar helemaal kapot van wat hij of zij u heeft aangedaan? En bent u dan nóg niet bereid tot vergeving? Weet u dan zelf wel dat aan u moest worden vergeven?

Als je keihard bent voor je naaste wanneer hij je handenwringend smeekt om vergeven, dan zit je hart op slot en dan krijg je ook zelf geen genade. Je beseft niet dat je het nodig hebt. Je verhongert waar je bij staat. Je laat genade voor jezelf liggen om op recht te staan voor je naaste. Dacht u dat God u dan vergeving zal schenken? U zal een harder oordeel treffen dan u uitspreekt over uw familielid of kerklid die u smeken om vergiffenis.

Wij vergeten dit snel. Daarom kun je deze bede nooit bidden zonder de test te doen. Aan het einde van de bede om vergeving staat een seinpost. Wanneer wij onze naaste niet van harte vergeven, staat het licht op rood. We moeten stoppen. Ons bezinnen. Overnieuw leren bidden om vergeving. Net zo lang totdat het licht op groen springt en we kunnen verdergaan naar de volgende bede.

Vindt u het niet apart dat dit stopteken juist ingebouwd is in deze vijfde bede? Misschien vinden wij het belangrijker of je bij het bidden om dagelijks brood ook wel denkt aan de armen. En of je bij het gebed om van de boze verlost te raken, er ook wel aan denkt om voor anderen geen struikelblok te zijn. En dat zijn natuurlijk ook belangrijke dingen die bij ons bidden horen. Toch is blijkbaar die vergeving nog belangrijker. Misschien vinden we het gebed om vergeving helemaal niet zo spannend. Het is makkelijk uitgesproken. En iedereen vindt het goed dat de predikant ´s zondags bidt om vergeving van zonden. En allemaal vinden we het heel gewoon dat het avondmaal ons spreekt over een volkomen verzoening van al onze zonden. Er is immers vergeving? Dat is toch voor elkaar? Geen bede lijkt eigenlijk gemakkelijker dan die om vergeving: de meest zorgeloze bede die het makkelijkst gebeden wordt.

Maar dan gaat het alarm af tegen het slot van dit gebed. We schrikken. Kan het dus gebeuren dat dit gebed door mij verkeerd wordt gebeden? Kan het dus zijn dat ik de genade verlies en geen vergeving ontvang, hoe vroom ik ook bid? Ja, dat kan. Kijk nog maar even terug naar die hardvochtige schuldenaar uit het voorbeeldverhaal van Jezus. Het wordt dus toch een heel spannende bede. Zal het alarm niet afgaan wanneer ik die bede ga bidden?

Het gebed om vergeving blijkt meer zorg en aandacht nodig te hebben dan wij er vaak aan geven. Het ingebouwd alarm maakt ons voorzichtig. Bid het niet goedkoop. Bid het niet zonder zelfonderzoek. Bid het heel kleintjes. En bid het met hoopvol vertrouwen. En bid het vooral met een mild hart. Want hoeveel moet mij wel niet worden vergeven!!


AMEN [9]


Terug naar menu